Scéim Náisiúnta Cúram Leanaí (NCS)

Cabhraíonn an Scéim Náisiúnta um Chúram Leanaí (NCS) le tuismitheoirí costais chúram leanaí a íoc.

Soláthraíonn an scéim 2 chineál fóirdheontas cúram leanaí do leanaí os cionn 6 mhí d'aois (24 seachtaine) agus suas go 15 (ní cháilíonn leanaí atá 15 bliana d'aois):

• Fóirdheontas uilíoch nach ndéantar tástáil acmhainne air. Leathnaíodh an fóirdheontas uilíoch do leanaí suas go dtí 15 bliana d'aois an 29 Lúnasa 2022.
• Fóirdheontas measúnaithe ioncaim a ndéantar tástáil acmhainne air.

Ní féidir leat an Fóirdheontas Uilíoch agus fóirdheontas measúnaithe ioncaim a fháil ag an am céanna. Mar sin féin, is féidir leat a roghnú cé acu fóirdheontas is mó tairbhe duit.

Ní mór duit iarratas a dhéanamh ar fhóirdheontais ach íoctar go díreach le do sholáthraí cúram leanaí é. Bainfidh do sholáthraí d'fhóirdheontais as do bhille cúram leanaí ansin.

Is féidir leat iarratas a dhéanamh ar líne agus is féidir leat iarratas a dhéanamh ar fhoirm iarratais pháipéir - féach ar 'Conas iarratas a dhéanamh' thíos.

Ní mór do sholáthraí cúram leanaí (lena n-áirítear feighlithe leanaí agus seirbhísí cúram leanaí in aois scoile) a bheith cláraithe le Tusla agus conradh leis an Scéim Náisiúnta um Chúram Leanaí a bheith aige leis an Roinn Leanaí, Comhionannais, Míchumais, Imeasctha agus Óige.

Buiséad 2024: méadú ar fhóirdheontais cúram leanaí

Fógraíodh i mBuiséad 2024 go méadófar ráta fóirdheontais na Scéime Náisiúnta Cúraim Leanaí ó €1.40 go €2.14 in aghaidh na huaire ó Mheán Fómhair 2024.

Tá an Clár Fóirdheontas Cúraim Leanaí sa Phobal Móide dúnta d'iarratasóirí nua. Má fhaigheann an CCSP fóirdheontas do chúram leanaí, féadfaidh tú leanúint ar aghaidh ar an gclár chomh fada agus a leanann tú de bheith incháilithe.

Is féidir leat iarratas a dhéanamh ar an bhfóirdheontas is fearr do chás do theaghlaigh.

Príomhphointí faoin bhfóirdheontas uilíoch

• Tá sé ar fáil do thuismitheoirí ar aon leibhéal ioncaim agus ní dhéantar tástáil acmhainne air
• Caithfidh do leanbh a bheith idir 6 mhí (24 seachtaine) agus 15 bliana d'aois (ní cháilíonn leanaí 15 bliana d'aois)
• Tá na rátaí fóirdheontais bunaithe ar líon uaireanta a bhfuil do leanbh ag freastal ar chúram leanaí. Féach ar ár leathanach ar an bhfóirdheontas uilíoch um chúram leanaí le haghaidh rátaí fóirdheontais.
• Caithfidh leanaí a bheith ag freastal ar sholáthraí cúram leanaí atá cláraithe le Tusla

Príomhphointí faoin bhfóirdheontas arna mheasúnú ar ioncam

• Tá sé do leanaí idir 6 mhí (24 seachtaine) agus 15 bliana d'aois
• Déantar tástáil acmhainne air agus tá sé ar fáil do theaghlaigh a bhfuil ioncam ináirithee bliantúil suas le €60,000 acu. Féach 'Rialacha' thíos.
• Tá do rátaí fóirdheontais in aghaidh na huaire bunaithe ar do chúinsí aonair (ag brath ar ioncam inríofa do theaghlaigh agus aois agus céim oideachais do linbh). Féach 'Rátaí' thíos.
• Le linn téarmaí scoile, is féidir leat d'uaireanta fóirdheonaithe a úsáid le haghaidh costais chúram leanaí roimh am scoile agus iarscoile
• Caithfidh leanaí a bheith ag freastal ar sholáthraí cúram leanaí atá cláraithe le Tusla
• Ní gá duit a bheith fostaithe ach braithfidh líon na n-uaireanta cúram leanaí fóirdheonaithe ar na huaireanta a oibríonn tú féin agus do pháirtí, a dhéanann staidéar nó oiliúint. Féach 'Rialacha' thíos.

Ní mór duit coinníollacha áirithe a chomhlíonadh le bheith incháilithe don NCS:

• Gaol leis an leanbh: Ní mór duit féin nó do pháirtí reatha a bheith i do thuismitheoir don leanbh nó ag gníomhú in loco parentis (ciallaíonn sé seo gníomhú mar thuismitheoir don leanbh).
• Stádas cónaitheacha: Ní mór duit a bheith i do gnáthchónaí in Éirinn agus ceart dlíthiúil a bheith agat chun cónaí anseo (is é sin, is náisiúnach de bhallstáit AE/LEE nó an Eilvéis thú, saoránach de chuid na Ríochta Aontaithe, nó tá stádas inimirce agat (áirítear leis seo Treoir an AE um chosaint Shealadach) nó cead fanachta).
• Uimhreacha PSP: Ní mór duit d'uimhir PSP féin agus uimhir PSP an linbh nó na leanaí a bhfuil tú ag déanamh iarratais orthu a sholáthar.
• Aois an linbh: Chun cáiliú le haghaidh na bhfóirdheontas ní mór do leanbh a bheith os cionn 6 mhí agus faoi 15 bliana d'aois.

Is féidir leat tuilleadh a léamh faoi na critéir incháilitheacht le haghaidh fóirdheontais i dtreoirlínte beartais an NCS (pdf).

Conas a dhéantar ioncam a mheas don NCS?

Féadfaidh tú an rogha a dhéanamh go ndéanfaí d'ioncam a mheasúnú go huathoibríoch nó de láimh le haghaidh an fhóirdheontais a ndéantar measúnú ar ioncam. Tógfaidh d'iarratas níos faide má roghnaíonn tú an modh láimhe.

Modh uathoibríoch (Fast Track): Is féidir d'ioncam a mheasúnú go huathoibríoch trí úsáid a bhaint as faisnéis atá ar fáil ó na Coimisinéirí Ioncaim agus ón Roinn Coimirce Sóisialaí (RCS). Má aontaíonn tú leis seo, gheobhaidh an NCS an fhaisnéis go díreach ó na Coimisinéirí Ioncaim agus ón RCS agus úsáid á baint as d'uimhir PSP agus as uimhir PSP do pháirtí.

Modh láimhe: Is féidir leat a iarraidh go ndéanfar d'ioncam a mheasúnú de láimh. Ní mór duit doiciméid a sholáthar ar nós dhuillíni pá nó dearbhuithe ón RCS a thaispeánann d'ioncam. Déanann Pobal (riarthóir na scéime) iad seo a athbhreithniú agus a mheasúnú. Is féidir leat liosta iomlán a fháil de na doiciméid a nglactar leo mar chruthúnas ar d'ioncam (proaí ioncam) in Aguisín 1 de threoirlínte beartais an NCS (pdf).

Ní mór duit ioncam breise a dhearbhú, mar aon chothabháil a íocann tú nó a fhaigheann tú, aon ioncam óna dteastaíonn Foirm Ioncaim 12, agus aon ioncam eachtrach.

Cén tréimhse measúnaithe a úsáidtear?

De ghnáth déantar measúnú ar d'ioncam bunaithe ar d'ioncam ináirithe ó gach foinse don bhliain chánach roimhe sin.

Don chlár bhliain 2023-2024, is í an bhliain chánach roimhe sin ná 2022 (1 Eanáir 2022 go 31 Nollaig 2022).

Féadfaidh tú an rogha a dhéanamh go ndéanfaí measúnú ar an mbliain reatha má chreideann tú go mbeidh d'ioncam ón mbliain reatha i bhfad níos lú ná d'ioncam ón mbliain roimhe sin. Seans go n-iarrfar ort faisnéis a sholáthar chun tacú leis seo. Déantar d'iarratas a athbhreithniú agus a mheasúnú de láimh ansin.

Is féidir leat tuilleadh a léamh faoi mheasúnaithe na bliana reatha sna treoirlínte beartais NCS (pdf).

Féadfar féin dearbhuithe agus doiciméid tacaíochta a sheiceáil ar bhonn samplach.

Cad is ioncam ináirithe ann?

Má tá iarratas á dhéanamh agat ar fhóirdheontais measúnaithe ioncaim, braitheann an ráta a cháilíonn tú dó ar d'ioncam ináirithe.

Is ionann d'ioncam ináirithe agus méid iomlán do ghlanioncam teaghlaigh. Seo ioncam ó gach foinse (lena n-áirítear formhór na n-íocaíochtaí leasa shóisialaigh), tar éis cáin, ÁSPC agus MSU a asbhaint.

Mar sin féin, tá roinnt íocaíochtaí leasa shóisialaigh agus míreanna incheadaithe eile nó asbhaintí incheadaithe eisiata ón ioncam ináirithe faoin NCS - féach thíos.

Cad a áirítear mar ioncam teaghlaigh?

Más tuismitheoir aonair tú, ní dhéantar ach d'ioncam ináirithe a ríomh agus a mheasúnú. Má tá tú i do chónaí le duine fásta eile nach é do pháirtí é (amhail tuismitheoir nó gaol eile), ní chuirtear a n-ioncam san áireamh.

Má tá tú i do chónaí le do pháirtnéir (amhail céile, páirtnéir sibhialta nó comhchónaitheoir) déantar d'ioncam ináirithe comhcheangailte a mheasúnú. Áireofar ioncam do pháirtí fiú mura tuismitheoir nó caomhnóir do linbh é/í. Mura bhfuil tú i do chónaí le do pháirtí go sealadach cuirfear a n-ioncam san áireamh fós.

Cad iad asbhaintí incheadaithe?

Nuair a dhéanann an NCS measúnú ar d'ioncam, ní chuirtear cuid de san áireamh. Tugtar asbhaintí incheadaithe nó míreanna incheadaithe orthu seo. Laghdaítear d'ioncam ináirithe faoi mhéid na n-asbhaintí incheadaithe. Áirítear le hasbhaintí incheadaithe:

• Lascaine ilpháistí de €4,300 má tá beirt leanaí faoi 15 agat
• Lascaine ilpháistí de €8,600 má tá 3 leanbh nó níos mó agat faoi 15
• Ranníocaíochtaí pinsin, laistigh den teorainn atá ceadaithe ag na Coimisinéirí Ioncaim
• Íocaíochtaí cothabhála a dhéanann tú le leanbh nó le hiarchéile
• Na híocaíochtaí leasa shóisialaigh seo a leanas:
  • Liúntas Iarchúraim
  • Liúntas chun Filleadh ar an Oideachas
  • Liúntas Éadaí agus Coisbhirt chun Filleadh ar Scoil
  • Liúntas Fiontraíochta um Fhilleadh ar Obair
  • Díbhinn Teaghlaigh um Fhilleadh ar Obair
  • Liúntas Leasa na nDall
  • Tacaíocht seirbhísí Caranua
  • Deontas Tacaíochta do Chúramóirí
  • Liúntas Freastail Seasta
  • Scéim Sparánacht Triú Leibhéal DE
  • Forlíonadh Aiste Bia
  • Liúntas Cúraim Baile
  • Íocaíochtaí Riachtanas Eisceachtúla
  • Liúntas Oiliúna Óg theagmhála
  • Liúntas Cúraim Baile
  • Íocaíocht Chaomhnóra
  • An Scéim um Chúnamh Daonnúil
  • Liúntas Soghluaisteachta
  • Deontas Léitheoir Pearsanta
  • Forlíonadh Cíosa
  • Liúntas Fiontraíochta Gearrthréimhseach
  • Springboard+
  • Ciste Cúnaimh do Mhic Léinn
  • Deontas mac léinn (SUSI)
  • Liúntas Oiliúna VTOS
  • Liúntas Óg theagmhála

Cé mhéad uair an chloig cúram leanaí fóirdheonaithe a bhfuilim i dteideal a fháil?

Braitheann líonn na n-uaireanta cúram lanaí is féidir leat a fháíl ar na huaireanta a oibríonn tú (agus do pháírtí) ag obair, ag staidéar nó ag traenáil.

• Fóirdheontas uaireanta feabhsaithe: Má tá tú (agus do pháirtí) ag obair, ag staidéar nó ag oiliúint - beidh tú i dteideal suas le 45 uair an chloig de chúram leanaí fóirdheonaithe in aghaidh na seachtaine.
• Fóirdheontas uaireanta caighdeánach: Mura bhfuil tú (agus do pháirtí) ag obair, ag staidéar nó ag oiliúint - is féidir leat cáiliú le haghaidh suas le 20 uair an chloig de chúram leanaí fóirdheonaithe in aghaidh na seachtaine.

Ón 2 Bealtaine 2022, ní dhéantar uaireanta a chaitear ar Chúram agus Oideachas na Luath-Óige (COLO) nó ar scoil a asbhaint ó teidlíochta teaghlaigh ar uaireanta fóirdheonaithe faoin Scéim Náisiúnta um Chúram Leanaí.

Conas a dhéantar uaireanta oibre, staidéir agus oiliúna a mheas?

Áirítear mar obair aon uaireanta páirtaimseartha, obair ócáideach, nó uaireanta i scéimeanna gníomhachtaithe saothair mar chláir Gateway agus SOLAS.

Má tá tú ag déanamh staidéir ar chúrsa ardoideachais ar an gCreat Náisiúnta Cáilíochtaí (NFQ), áireofar é seo faoi staidéar agus oiliúint.

Is féidir go n-iarrfar ort crithúnas oibre, staidéir nó oiliúna. Is féidir leat tuilleadh a léamh faoi cad a nglactar leis mar cruthúnas oibre, staidéir nó oiliúna sna treorlínte beartais NCS (pdf).

Cad a tharlóidh má thagann athrú ar mo chúinsí?

Athrú ioncaim: Má athraíonn d'ioncam go tobann ar chúiseanna nach bhfuil smacht agat orthu (mar shampla, má chaileann tú do phost nó má laghdaítear d'uaireanta oibre), féadfaidh tú iarratas a dhéanamh ar mheasúnú athraithe tobann. Is féidir leat é seo a dhéanamh ar líne ag ncs.gov.ie nó tríd an bpost. Ní bhaineann sé seo má roghnaíonn tú d'ioncam a athrú (mar shampla, trí bhliain oibre níos giorra nó socrú oibre téarma a dhéanamh).

Tá do mheasúnú ioncaim nua bunaithe ar na 4 seachtaine díreach roimh d'iarratas. Is ar feadh 6 mhí amháin a bhronntar aon fhóirdheontais faoi mheasúnú ar athrú tobann. Ina dhiadh seo, ní mór duit iarratas a dhéanamh arís ar fhóirdheontais nua.

Níl tú incháilithe a thuilleadh: Ní mór duit fógra a thabhairt do Pobal freisin mura bhfuil tú incháilithe don fhóirdheontais a thuilleadh, mar shampla, mura bhfuil tú ag tabhairt aire a thuilleadh don leanbh ar tugadh fóirdheontas duit dó. Mura gcomhlíonann tú féin nó do pháirtí na critéir don fhóirdheontas uaireanta feabhsaithe a thuilleadh, tagann deireadh leis an bhfóirdheontais 20 lá oibre tar éis an fhógra.

Cailliúint oibre nó staidéir: Má scoireann tú de bheith ag obair nó ag staidéar, b'fhéidir nach gcáileoidh tú a thuilleadh le haghaidh fóirdheontais uaireanta feabhsaithe. Mar sin féin, faigheann tú na huaireanta feabhsaithe ar feadh 4 seachtaine ó dháta deiridh do chuid oibre nó staidéir. Laghdaítear d'fhóirdheontas ansin go gnáthuaireanta. Déanfar ioncam tú féin nó do pháirtí a mheasúnú ar an gcéad dáta athnuachana eile ach amháin má iarrann tú measúnú ar ioncam roimhe sin.

Caithfidh d'ioncam inríofa a bheith níos lú ná €60,000 in aghaidh na bliana chun cáiliú d'fhoirdheontais arna mheasúnú ag ioncam. Tá tú i dteideal na n-uasrátaí fóirdheontais más ionann d'ioncam ináirithe agus €26,000 nó níos lú. Má tá d'ioncam ináirithe os cionn €60,000 is féidir leat iarratas a dhéanamh ar fhóirdheontais Uilíoch fós.

Is féidir leat an t-áireamhán fóirdheontais ar shuíomh Gréasáin an NCS a úsáid chun cabhrú leat a oibriú amach cén teidlíochta a bheidh agat.

Má tá tú ar an CCSP faoi láthair, is féidir leat an t-áireamhán fóirdheontais a úsáid chun a fháil amach cén scéim is mó a rachaidh chun tairbhe duit: an NCS nó do chlár reatha.

Is féidir leat iarratas a dhéanamh ar líne ag nsc.gov.ie.

Chun iarratas a dhéanamh ar líne, teastaíonn:

• Cuntas MyGovID fíoraithe
• Faisnéis do leanaí, lena n-áirítear an ndáta breithe agus a n-uimhreacha PSP
• Do shonraí fostaíochta agus ioncaim
• Uimhir PSP do pháirtí (níl cuntas MyGovID fíoraithe ag teastáil ó do pháirtí)
• Sonraí fostaíochta agus ioncam do pháirtí

Féadfaidh tú tuilleadh faisnéise a fháil faoi MyGovID fíoraithe a fháil ó shuíomh Gréasáin MyGovID.

Tá treoir ar an bpróiseas iarratais ar líne ar shuíomh Gréasáin an NCS.

Is féidir leat iarratas a dhéanamh tríd an bpost ach dul i dteagmháil leis an Ionad Tacaíochta do Thuismitheoirí - féach 'Tuilleadh faisnéise' thíos. Tógfaidh sé níos faise na hiarratais seo a phróiseáil agus féadfaidh siad cur isteach ar dháta tosaithe na híocaíochtaí fóirdheontais.

Bronntar fóirdheontais ar bhonn bliantúil. Cuirfear tuismitheoirí agus soláthraithe cúram leanaí ar an eolas nuair a bheidh fóirdheontas dlite le hathnuachan Gheobhaidh tú an fógra seo 20 lá oibre ar a laghad sula mbeidh d'íocaíocht fóirdheontais dlite in éag.

Socrófar dáta athnuachan sé mhí i gcásanna áirithe - leagtha amach i dtreoirlínte beartais an NCS (pdf).

Cad a tharlaíonn nuair a bheidh m'iarratas ceadaithe?

Nuair a bheidh d'iarratas ceadaithe:

1. Faigheann tú cód uathúil ar a dtugtar CHICK (Eochair Chóid Aitheantór Cúraim Leanaí) nuair a fhaomhtar d'iarratas
2. Úsáideann do sholáthraí ansin CHICK agus ainm agus dáta breithe do linbh chun chlárú ar an Scéim Náisiúnta Cúraim Leanaí
3. Faigheann tú fógra ar do thairseach ag iarraidh ort a dheimhniú go bhfuil na huaireanta cúram leanaí i gceart
4. Íoctar d'fhóirdheontais go díreach le do sholáthraí cúram leanaí ar do shon
5. Baineann do sholáthraí cúram leanaí an fóirdheontas ó do bhille cúram leanaí

Má roghnaíonn tú 2 sholáthraí cúraim leanaí éagsúla a úsáid do leanbh singil (mar shampla ar laethanta éagsúla den tseachtain) is féidir leat CHICK amháin a úsáid don dá sholáthraí.

Má tá tú scartha ó thuismitheoir do libh agus má bhronntar fóirdheontas ar an mbeirt agaibh don leanbh, gheobhaidh gach duine agaibh CHICK eile.

Is féidir leat tuilleadh eolais a fháil sa treoir éilimh NCS.

Cad a tharlóidh mura bhfuilim sásta leis an gcinneadh?

Mura bhfuil tú sásta le dámhachtain fóirdheontais nó le méid an fhóirdheontais, féadfaidh Pobal athbhreithniú a dhéanamh ar an gcinneadh. Ní mór duit athbhreithniú a iarraidh laistigh de 30 lá oibre ón gcinneadh.

Mura bhfuil tú sásta fós tar éis toradh an athbhreithnithe, tá ceart achomhairc agat chuig oifigeach achomhairc (neamhspleách ar riarthóir na scéime). Ní mór duit achomharc a dhéanamh laistigh de 30 lá oibre ó chinneadh an athbhreithnithe.

Féadfaidh tú faisnéis mhionsonraithe a fháil ar an bpróiseas athbhreithnithe agus achomhairc i dtreoirlínte beartais an NCS.

An féidir liom aon soláthraí cúram leanaí a úsáid?

Ní mór do sholáthróirí cúram leanaí a bheith cláraithe le Tusla agus an conradh faoin Scéim Náisiúnta um Chúram Leanaí a bheith acu leis an Roinn Leanaí, Comhionannais, Míchumais, Imeasctha agus Óige.

Féadfaidh tú liosta de sholáthraithe cúram leanaí ar conradh a fháil ó shuíomh Gréasáin na Scéime Náisiúnta um Chúram Leanaí.

Is féidir leat faisnéis a fháil freisin ó do Choiste Cúram Leanaí Cathrach agus Contae áitiúil.

Is féidir leat dul i dteagmhail le do Choiste Cúram Leanaí Contae nó Cathrach áitiúil chun faisnéis a fháil ar an scéim agus ar na seirbhísí i do cheantar.

Tabhair cuairt ar nsc.gov.ie chun tuilleadh faisnéis a fháil faoin Scéim Náisiúnta Cúraim Leanaí nó déan teagmháil le hIonad Tacaíochta Tuismitheoirí na Scéime Náisiúnta Cúraim Leanaí. Glaoigh ar (01) 906 8530 (9am-5pm Luan go hAoine)

Féadfaidh tú faisnéis mhionsonraithe a fháil ar an NCS sna treoirlínte beartais (pdf)